Askotan, erabiltzaile euskaldun askok beren ordenagailua gaztelaniaz erabiltzen dute. Beraiek euskaldunak izanik ere, ez dira konturatzen erdaraz «hitz egiten dien» ordenagailua dutela. Batzuek agian jakin ere ez dute jakingo, baina gaur egun ordenagailua euskaraz erabiltzeko baliabide asko daude eskura. Urtetako lanaren fruitua da orain dagoena, batzuk administrazioak diruz lagunduak eta beste batzuk musu truk eginak. Beraz, ez dago aitzakiarik norbere ordenagailuari euskaraz hitz egiten erakusteko. Hurrengo asteetan, ordenagailuarekin egunero egiten diren ekintzak euskaraz nola egin azalduko dugu.
Sistema eragilea
Ordenagailu baten egituran hiru maila daudela esan daiteke: hardwarea, sistema eragilea eta aplikazioak. Hardwarea, ordenagailua bera izango litzateke, hau da, dituen osagai fisikoak (disko gogorra, memoria, prozesadorea eta abar). Sistema eragilea, berriz, ordenagailuaren hardwarea edo osagai fisikoak kudeatzeaz arduratzen da. Osagai horien eskaerak kudeatzen ditu, sistemaren funtzionamendu egokia bermatuta. Eta, azkenik, aplikazioak edo programak daude, horiek dira normalean erabiltzaileak erabiltzen dituenak. Aplikazio ezagunenak, web nabigatzailea, bulegotika aplikazioak, irudien tratamendurakoak eta abar. dira.
Artikulu honetan, hainbat sistema eragile euskaraz jartzeko dauden aukerak azalduko ditugu. Sistema eragilea oinarrizko osagaia izaki, lehenengo azalduko dugu nola euskaratu eta ondorengo artikuluetan beste aplikazioak euskaraz erabiltzeko dauden aukerak azalduko ditugu.
Windows
Oraindik ere munduan gehien erabiltzen den sistema eragilea da Windows. 2008ko iraileko estatistikek diotenez, erabiltzaileen %90 inguruk erabiltzen dute Bill Gatesek sortutako sistema eragilea. Nahiz eta Vista bertsioa izan berriena, gehienek XP erabiltzen dute, erabiltzaileen %73k hain justu.
Windows euskaraz jartzeko, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntz Politika Sailburuordetzaren webgunera jo behar da. Hantxe daude XP eta Vista sistema eragileentzako euskarazko interfaze paketeak. Lokalizazio horiek Elhuyar Fundazioak eta UZEI-k egindakoak dira. Interfaze pakete horiek ezartzeko, eman beharreko pausoak errazak dira, aski da aurrez aipatutako webgunera jotzea, pakete egokia deskargatu eta exekutatzea. Ondoren, ordenagailua berrabiarazteko eskatuko du, eta, hori egin ondoren, sistema eragilea euskaraz izango da.
Windows XP-ren kasuan, bada kontuan hartu beharreko puntu bat. Interfaze paketea instalatu ahal izateko, XP bertsioak gaztelaniazkoa izan behar du. Ez du balio ingelesezko bertsioarentzat, ez eta ingelesezko bertsioaren gainean gaztelaniazko interfaze paketea ezarrita izateak ere. Hasiera batean garrantziarik ez badu ere, litekeena da ordenagailua kanpoko herrialderen batetik erositakoa izanez gero.
Linux
Linux sistema eragilea gero eta ezagunagoa egiten ari da, batez ere Ubuntu eta antzeko sistemak azaltzen hasi direnetik. Erabiltzaile arruntak dituen behar guztiak asetzeko aplikazioak dituzte gaur egun. Horrez gain, ez da ahaztu behar oso sistema egonkorrak direla, eta birusetatik eta bestelako software kaltegarrietatik babesteko aukera segurua dira. Eusko Jaurlaritzak, bere garaian lokalizatu izan du banaketaren bat, Mandrake 8 eta 10 bertsioak kasu. Baina gaur egun lokalizazioa software librearen aldeko komunitateak mantentzen du. Haiek arduratzen dira testu berriak lokalizatu eta sisteman integratzeaz, eta guztia musu truk. Linux euskaraz jartzeko egin beharreko bakarra zera da, erabiltzeko hizkuntza gisa euskara jartzea. Hori egin ondoren, sistemak berak deskargatu eta ezarriko ditu dagozkion paketeak. Ondoren, beste saio bat hastea nahikoa da sistema euskaraz izateko.
Mac OSX
Apple etxearen sistema eragilearen kasua bitxia da benetan. Apple-ek berak ez zuen euskararako interfaze paketerik eskaintzen, baina lokalizazioak egiteko aukera ematen zuen. Hori ikusita, euskal maczale batzuek euskaratu eta sarean guztientzat eskuragarri jarri zuten. Baina handik denbora gutxira, Apple-etik mezu bat jaso zuten: euskararako egin zuten lokalizazioa saretik kentzeko eskatu zieten. Horrela egiten ez bazuten, legezko bideak hasiko zituztela haien aurka. Hori ikusita, saretik kendu egin behar izan dute egindako lana.
Ikusi den bezala, Mac OSX duten erabiltzaileek ez beste erabiltzaile guztiek jar dezakete euren sistema eragilea euskaraz. Bai Linuxen eta bai Windows-en kasuan ere oso erraz, gainera. Beraz, hasi zure ordenagailuari euskaraz irakasten!